Brons gieten

Eigen beelden in brons vervaardigen is voor velen een lang gekoesterde wens.
Het beeldhouwatelier beschikt over een eigen bronsgieterij.

Dit biedt de beeldend kunstenaar de mogelijkheid om zelfstandig met begeleiding van Gerard Dielemans het gehele proces van was tot brons te doorlopen.
Dit biedt u de mogelijkheid om zowel kleine als grote beelden naar eigen wens in brons te realiseren.
De gehanteerde giettechniek is de cire perdue methode.
Ook gecompliceerde, moeilijk uitvoerbare vormen, kunnen op deze wijze in brons worden gegoten.
Wij begeleiden u bij alle stappen in het proces: vormgeving,aankanalen en invormen in de gietmal, ciseleren en patineren.
U kunt tijdens het gietproces actief deelnemen aan de werkzaamheden.

Brons patineren

Onder patineren verstaan we het versneld laten oxideren van het bronzen beeld.
Daarbij spelen, om tot de gewenste kleur te komen, 3 verschillende factoren een cruciale rol:
Warmte, tijd en zuren, in verschillende concentraties.

We onderscheiden de bronseigen kleuren, zoals groen en zwart, die op natuurlijke wijze ontstaan door de invloed van zuurstof op brons: het zogenaamde oxideren.
Daarnaast zijn er de niet-natuurlijke kleuren: wit, blauw en roestkleur.
Voor het patineren kan het werkstuk worden zuivergemaakt door een zuurbad, of door het stralen met een straalmiddel.
Dit heeft tot gevolg dat de giethuid verdwijnt, en, in het geval van stralen met zand of glasparels, ontstaat er een egale, zandachtige textuur.
Deze werkwijze heeft niet mijn voorkeur, omdat naar mijn mening de giethuid bijdraagt aan een genuanceerd karakter van het beeld.
Om tot een zo groot mogelijke nuance te komen is het raadzaam een ondergrond op het beeld aan te brengen, waardoor er meer gevarieerd kan worden in kleur.
Deze ondergrond kan zwart of bruin zijn.De diepere delen van de beeldhuid blijven dan donkerder dan de delen, die aan de oppervlakte liggen.
De concentratie van het zuur, dat voor de ondergrond gebruikt wordt, is doorgaans geconcentreerder dan het zuur wat gebruikt wordt voor de oppervlaktelaag.

Techniek van het brons gieten

Regelmatig wordt de vraag gesteld: “Hoe maak je een bronzen beeld”?
Ik zal proberen het proces hier van stap tot stap te beschrijven.
Er wordt een model gemaakt, meestal van was, maar als er een rubbermal van gemaakt wordt, kan het ook van klei, gips, kunststof of zelfs hout of steen worden gemaakt.
De was, die gebruikt wordt, is doorgaans gietwas, paraffine of boetseerwas.
Bij kleine wasmodellen kan de kunstenaar meteen overgaan tot het aankanalen. (Zie verderop)
Bij grotere modellen moet er eerst een hol wasmodel gemaakt worden. Daartoe maakt de kunstenaar meestal een rubbermal om het model, met een gipsen steunkap, die ervoor zorgt dat de rubber mal zijn vorm behoudt.
In deze rubbermal wordt een afgietsel van gietwas gemaakt, dat al de dikte heeft van het uiteindelijke brons, meestal 4 mm. De kunstenaar giet, of kwast, vloeibare was in de rubbervorm, tot de gewenste dikte bereikt is. Zo ontstaat een holle vorm, die uit de rubbervorm wordt gehaald.
Dan volgt het aankanalen.
Zowel bij kleine, massieve wasmodellen als bij grotere holle vormen worden gietkanalen en ontluchtingskanalen aangebracht. Deze kanalen gaan dienen voor de aanvoer van het brons in de gietvorm en de afvoer van lucht uit de gietvorm.
Het wasafgietsel, inclusief de kanalen, wordt nu van binnen (bij de holle vorm) en van buiten bedekt met een vuurvaste massa. Dit is een mengsel van gips en chamotte.
Bij een holle vorm zorgen bronzen kernankers ervoor dat de de binnenmassa, t.o.v. de buitenmassa op zijn plaats blijft.
Deze gehele vorm wordt nu langdurig verhit in een oven, om de was eruit te smelten, en alle vocht uit de gietvorm te verwijderen.
Er is nu een droge gietvorm ontstaan, met een holte, in de vorm van het model met de giet- en luchtkanalen.
In de vorm wordt nu vloeibaar brons gegoten.
Na afkoeling van het brons wordt de gipsmassa verwijderd, de giet- en luchtkanalen (die zijn ook volgelopen met brons) worden eraf gezaagd, en het bronzen gietsel wordt verder afgewerkt.
Bramen en giet- en ontluchtingskanalen worden weggeslepen en gaten en ongewenste holten worden dicht gehamerd, of gelast.
Ter verfraaiing van het bronzen beeld wordt met chemicaliën een patinalaag aangebracht.
Op het beeld wordt dan nog blanke was aangebracht, waardoor het patina een warme glans krijgt.
Daarna kan het beeld eventueel op een sokkel worden geplaatst.

Tijdens de atelierdagen op donderdag en vrijdag is het mogelijk op individuele basis het hele traject van was naar brons te doorlopen.